Việt Nam Chi 1 Tỷ USD Nhập Khẩu Hạt Điều Thô Từ Campuchia

Campuchia đã xuất khẩu tổng cộng 670.000 tấn điều thô trị giá 1,07 tỷ USD vào năm ngoái ra thị trường quốc tế, trong đó 98,5% lượng điều thô trị giá 1 tỷ USD được vận chuyển đến Việt Nam. Ngoài ra, hạt điều thô của Campuchia cũng là một trong những nguồn cung cấp chính cho chế biến hạt điều của Việt Nam.

Việt Nam Đẩy Mạnh Nhập Khẩu Điều Nước Ngoài

Theo số liệu chi tiết của Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas), năm ngoái Việt Nam đã nhập khẩu khoảng 1,9 triệu tấn điều thô với giá trung bình 1.400 USD/tấn. Các doanh nghiệp địa phương đã chi khoảng 2,66 tỷ đô la Mỹ để nhập khẩu nguyên liệu thô. Thống kê sơ bộ từ Tổng cục Hải quan cho thấy, 2 tháng đầu năm nay, Việt Nam đã nhập khẩu 272 nghìn tấn hạt điều thô, với giá trị hơn 360 triệu USD, tăng 78,2% về lượng và tăng 52,2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022.

Việt Nam đã nhập khẩu 272 nghìn tấn hạt điều thô, với giá trị hơn 360 triệu USD, tăng 78,2% về lượng và tăng 52,2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022

Việt Nam tiếp tục là nhà nhập khẩu điều thô hàng đầu thế giới, với các nhà cung cấp hạt điều chính cho quốc gia bao gồm Campuchia, cũng như các nước châu Phi như Bờ Biển Ngà, Ghana, Nigeria và Tanzania. Trong đó, Campuchia tiếp tục là thị trường cung cấp điều lớn nhất cho Việt Nam. Trong 2 tháng qua, giá trị nhập khẩu điều từ nước này ước đạt gần 130 triệu USD, tăng 75,6% so với cùng kỳ năm ngoái.

Riêng cả năm 2022, Việt Nam đã chiếm tới 98,5% sản lượng điều xuất khẩu của Campuchia, tương đương 660.000 tấn, trị giá hơn 1 tỉ USD. Ở chiều ngược lại, xuất khẩu điều 2 tháng đầu năm chỉ đạt 353 triệu USD, giảm 7,4% so với cùng kỳ năm trước. Như vậy, trong 2 tháng, ngành điều nhập siêu gần 7 triệu USD sau khi cả năm 2022 xuất siêu gần 400 triệu USD.

Hiện diện tích trồng điều của Việt Nam chỉ khoảng 300.000 ha, cung cấp khoảng 30% nguyên liệu cho nhu cầu chế biến của doanh nghiệp trong nước. Năm 2021, Việt Nam nhập khẩu điều thô lên tới hơn 4,1 tỷ USD, trong khi xuất khẩu chỉ đạt khoảng 3,6 tỷ USD. Đây là năm đầu tiên Việt Nam nhập siêu trong hơn 30 năm xuất khẩu điều nhân ra thế giới.

Tổng cục Hải quan lúc đó đánh giá đây là tình trạng bất thường của ngành điều. Ngay sau đó, đơn vị này đã vào cuộc phát hiện lớn lượng hạt điều có dấu hiệu gian lận thương mại từ Campuchia đưa vào Việt Nam dưới dạng hàng nhập để sản xuất xuất khẩu. Sau khi phát hiện sự bất thường, cơ quan Hải quan đã điều tra, khởi tố 2 vụ án liên quan và đang đồng loạt kiểm tra các lô hàng.

Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) đánh giá, hoạt động sản xuất, cung ứng ngành điều toàn cầu cũng như trong nước đang có nhiều khó khăn, tiêu thụ điều trên thị trường thế giới giảm. Vinacas đề nghị điều chỉnh chỉ tiêu xuất khẩu điều năm 2023 ở mức 3,1 tỷ USD, tức chỉ tăng khoảng 30 triệu USD so với năm 2022.

=> Xem thêm: Campuchia Đưa Ra Chính Sách Mới Cho Cây Điều.

Nhập Khẩu Điều Thô Tăng Vọt, Liệu Có Bất Thường?

Trao đổi với phóng viên về vấn đề này, ông Bạch Khánh Nhựt, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) – cho hay, về lượng hạt điều thô nhập khẩu tăng đột biến từ Campuchia, số liệu này là đúng, bởi hiện nay đang diễn ra mùa vụ thu hoạch hạt điều tại Campuchia. Trong khi khoảng 4 – 5 năm nay, tất cả hạt điều của Campuchia đều bán cho người Việt Nam.

Nói rõ hơn về vấn đề này, ông Bạch Khánh Nhựt chia sẻ, hiện, 99% hạt điều thô của Campuchia là bán sang thị trường Việt Nam, còn 1% là họ để tiêu dùng trong nước chứ không xuất khẩu đi thị trường khác. Ở đây là do vấn đề về logistics. 1 lô hàng hạt điều, khi họ bán sang thị trường Việt Nam chỉ khoảng 1 – 2 ngày là họ có thể thu tiền, trong khi bán sang thị trường Ấn Độ, họ phải chi phí container, chi phí cước tàu biển,…

“Lợi nhuận cao, vận chuyển nhanh, thanh toán dễ dàng nên 99% điều thô từ thị trường Campuchia đang có xuất khẩu về Việt Nam và tạo nên mối quan hệ mua – bán giữa doanh nghiệp hai nước với nhau”, ông Bạch Khánh Nhựt nói.

Bạch Khánh Nhựt, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS)

Trong quá trình giao dịch thời điểm này, có thể doanh nghiệp Việt Nam do chưa có đơn hàng xuất khẩu điều nhân, trong khi vụ mùa thu hoạch điều của Campuchia đang diễn ra, nên họ có thể trả trước tiền hàng, còn hàng thì gửi tại kho ở Campuchia để chờ thị trường xuất khẩu sôi động trở lại. Hoặc có thể họ vận chuyển về và trữ trong kho của nhà máy.

“Nhập khẩu điều thô tăng mạnh, việc mua bán này là do doanh nghiệp hai nước đang giữ mối với nhau. Vào mùa vụ thì doanh nghiệp phải mua vào, chứ không phải là do đơn hàng xuất khẩu điều nhân của Việt Nam tăng nóng”, ông Bạch Khánh Nhựt nhấn mạnh.

Về nhập lậu hay không thì chỉ có cơ quan chức năng mới có thể kiểm soát được. Tuy nhiên, theo ông Bạch Khánh Nhựt, thực tế là có nhập lậu. Bởi lẽ, Việt Nam và Campuchia biên giới rất dài, đây lại là đường đồng bằng, khác với một số cửa khẩu biên giới giáp với Lào, chủ yếu đường đèo núi, chỉ có một số cửa khẩu được thông quan. Việc nhập khẩu điều đôi khi được vận chuyển bằng các xe ô tô tải trọng nhỏ 5 – 7 tấn chứ không cứ nhất thiết phải vận chuyển bằng container. Quản lý việc này, Hiệp hội Điều Việt Nam cũng không có chức năng.

Hiện nay, diện tích trồng điều của Việt Nam chỉ khoảng 300.000 ha, cung cấp khoảng 30% nguyên liệu cho nhu cầu chế biến của các doanh nghiệp. Do đó, Vinacas đã kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức đánh giá, quy hoạch ổn định và lâu dài các vùng trồng điều. Trong điều kiện khó gia tăng diện tích trong nước, Vinacas đề nghị giải pháp hợp tác khai thác, phát triển vùng nguyên liệu điều tại Campuchia và Nam Lào. Vì vậy, Vinacas đã kiến ​​nghị Bộ NN-PTNT có kế hoạch dài hạn cụ thể cho vùng trồng điều bằng việc phát triển vùng nguyên liệu điều ở cả Campuchia và Nam Lào.

Xem thêm: Ngành Điều Campuchia Tìm Vốn Lưu Động 300 Triệu USD.